Prof. dr Hose Martinez Zapater (Jose Martinez Zapater), jedan od vodećih evropskih istraživača vinove loze, održaće predavanje pod nazivom „Genetički diverzitet vinove loze: aktuelna istraživanja u Srbiji“ u utorak, 27. septembra, u 10 sati, u Svečanoj sali SANU.
Globalizacija tržišta vina i klimatske promene su poslednjih decenija promovisale intenzivniju karakterizaciju i očuvanje genetskih resursa vinove loze u tradicionalnim vinogradarskim područjima, favorizujući autohtone, odnosno lokalne sorte. Cilj predavanja je da se predstave rezultati studije o genomskoj karakterizaciji starih sorti vinove loze u Srbiji i utvrđivanje njihove autohtonosti. Studija je deo projekta „Valorizacija genetskih resursa vinove loze u Srbiji: genomski pristup za vinogradarstvo 21. veka“, koji je izveden u saradnji Biološkog fakulteta, Univerziteta u Beogradu, Instituta za vino i vinovu lozu, Univerziteta u La Riohi, Španija, Instituta za multidisciplinarna istraživanja, Univerziteta u Beogradu, Poljoprivrednog fakulteta, Univerziteta u Beogradu i Poljoprivrednog fakulteta, Univerziteta u Novom Sadu.
U projektu je analizirano 163 odabrana uzorka starih sorti vinovih loza iz najznačajnijih vinogorja u Srbiji (Župa, Toplica, Negotinska Кrajina, Šumadija i Vojvodina). Primenom SSR i SNP markera identifikovano je 60 različitih genetičkih profila, odnosno 49 različitih sorti, većinom autohtonih za Srbiju i ostale Balkanske zemlje. Cilj genetičkih analiza herbarskog materijala i uzoraka prikupljenih iz starih vinograda (50 godina i starijih) je utvrđivanje istorije i evolucije gajenja vinove loze u Srbiji i utvrđivanja porekla današnjih sorti vinovih loza na teritoriji Srbije, što će pomoći i u pisanju zanimljivog poglavlja o istoriji srpskog vinogradarstva.
Profesor dr Hose Martinez Zapater doktorsku disertaciju iz genetike biljaka odbranio je 1983. godine na Univerzitetu u Madridu. Кao dobitnik Fulbrajtove stipendije boravio je na Univerzitetu u Mičigenu (MSU-DOE Plant Research Lab). Radio je istraživanja na razviću Arabidopsis thaliana ─ kao model sistemu, i inicirao istraživanja u regulaciji vremena cvetanja kod ove biljne vrste. Od 1988. radio je na National Institute of Agricultural Research (INIA) u Madridu. Nakon deset godina, sa svojom istraživačkom grupom, prelazi u National Centre for Biotechnology (CNB-CSIC), gde je nastavio biotehnološka istraživanja na različitim gajenim biljkama kao model sistemima . Posebno su značajna njegova istraživanja na genomskim resursima vinovih loza, koja su omogućila razvijanje SNP-tip markera, čime su započeta prva genetička i transkriptomska istraživanja vinovih loza.
Profesor Zapater je učestvovao u osnivanju Instituta za vino i vinovu lozu u Logronju, La Rioha 2008, čiji je direktor od samog osnivanja. Trenutno se bavi istraživanjima osobina reproduktivnog razvića vinovih loza koje određuju kvalitet grožđa za vinsku industriju. Objavio je preko 150 naučnih radova u vrhunskim međunarodnim časopisima i jedan je od najcitiranijih španskih naučnika.
